جایزه پولیتزر برای داستان: راهنمای جامع معتبرترین جایزه ادبی آمریکا

 

جایزه پولیتزر برای داستان (Pulitzer Prize for Fiction) یکی از معتبرترین، مهم‌ترین و پرآوازه‌ترین جوایز ادبی در ایالات متحده و یکی از هفت جایزه اصلی پولیتزر است که هر ساله در حوزه روزنامه‌نگاری، ادبیات و موسیقی اهدا می‌شود. این جایزه که از سال ۱۹۱۸ بخشی جدایی‌ناپذیر از جوایز پولیتزر بوده، به عنوان نمادی از تعالی و اوج افتخار در ادبیات داستانی آمریکا (American Fiction) شناخته می‌شود. کسب این جایزه، نام یک نویسنده و اثرش را برای همیشه در تاریخ ادبیات ثبت می‌کند و آن را به یک کلاسیک مدرن تبدیل می‌نماید.

 

تاریخچه و رسالت: روایتی از زندگی آمریکایی

 

این جایزه معتبر، میراث روزنامه‌نگار و ناشر بزرگ مجاری‌تبار-آمریکایی، جوزف پولیتزر (Joseph Pulitzer) است. او در وصیت‌نامه خود، ثروتی را به دانشگاه کلمبیا برای تأسیس مدرسه روزنامه‌نگاری و اهدای جوایزی برای تشویق برتری در حوزه‌های مختلف اختصاص داد. اولین دوره جوایز پولیتزر در سال ۱۹۱۷ برگزار شد و جایزه داستان که در ابتدا با نام “جایزه پولیتزر برای رمان” شناخته می‌شد، از سال بعد به آن اضافه گشت. رسالت و معیار اصلی این جایزه، که در طول بیش از یک قرن تقریباً بدون تغییر باقی مانده، بسیار مشخص است. این جایزه سالانه به «یک اثر داستانی برجسته نوشته یک نویسنده آمریکایی، که ترجیحاً به زندگی در آمریکا بپردازد» (for distinguished fiction by an American author, preferably dealing with American life) اعطا می‌گردد. این تأکید بر “زندگی آمریکایی” باعث شده است که جایزه پولیتزر به آینه‌ای تمام‌نما از جامعه، تاریخ، فرهنگ، رؤیاها و چالش‌های زندگی در ایالات متحده تبدیل شود. رمان‌هایی که این جایزه را برده‌اند، کاوش‌هایی عمیق و هنرمندانه در تجربه زیسته آمریکایی هستند، از داستان‌های مربوط به شهرهای کوچک و مزارع کشاورزی گرفته تا کلان‌شهرهای مدرن و از وقایع سرنوشت‌ساز تاریخی تا مسائل پیچیده اجتماعی معاصر.

 

فرآیند انتخاب: از نامزدی تا اعلام نهایی

 

فرآیند انتخاب برنده جایزه پولیتزر برای داستان، فرآیندی دقیق، چندمرحله‌ای و کاملاً تخصصی است که اعتبار آن را تضمین می‌کند.

• ارسال آثار: هر ساله، ناشران آمریکایی بهترین آثار داستانی خود را که در سال تقویمی گذشته منتشر شده‌اند، برای بررسی ارسال می‌کنند.
• هیئت داوران اولیه: یک هیئت داوران متخصص، که معمولاً از سه منتقد، نویسنده یا استاد دانشگاه برجسته تشکیل شده است، تمام آثار ارسالی را به دقت مطالعه و بررسی می‌کند. وظیفه این هیئت، انتخاب سه اثر به عنوان فینالیست است.
• معرفی فینالیست‌ها: از سال ۱۹۸۰، یک رویه جدید به فرآیند اضافه شد: علاوه بر معرفی برنده، دو اثر دیگر نیز به عنوان فینالیست (finalists) یا نامزد نهایی اعلام می‌شوند. این کار باعث می‌شود تا آثار شایسته دیگری نیز مورد توجه جامعه ادبی قرار گیرند و به خوانندگان معرفی شوند. امروزه، رسیدن به لیست نهایی (shortlist) سه کتابه پولیتزر، خود یک افتخار بزرگ محسوب می‌شود.
• انتخاب برنده توسط هیئت اصلی: در نهایت، لیست سه کتابه به هیئت جایزه پولیتزر (Pulitzer Prize Board)، که شامل ۱۹ عضو از برجسته‌ترین چهره‌های روزنامه‌نگاری و دانشگاهی است، ارائه می‌شود. این هیئت، برنده نهایی را از میان سه فینالیست با رأی اکثریت انتخاب می‌کند.

یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد این جایزه، سخت‌گیری و وسواس در انتخاب است. در طول تاریخ بیش از یک قرنی این جایزه، چندین بار پیش آمده که هیئت داوران هیچ اثری را شایسته دریافت جایزه ندانسته و در آن سال، جایزه پولیتزر برای داستان اهدا نشده است.

 

برندگان برجسته و رکوردهای تاریخی

 

لیست برندگان جایزه پولیتزر برای داستان، فهرستی از بزرگترین نام‌های ادبیات آمریکا (American Literature) را در بر می‌گیرد. بسیاری از رمان‌هایی که امروزه به عنوان کلاسیک‌های قرن بیستم شناخته می‌شوند، در زمان خود برنده این جایزه بوده‌اند. آثاری چون “خوشه‌های خشم” نوشته جان اشتاین‌بک، “بر باد رفته” نوشته مارگارت میچل، “پیرمرد و دریا” نوشته ارنست همینگوی و “کشتن مرغ مقلد” نوشته هارپر لی. در تاریخ این جایزه، تنها چهار نویسنده موفق شده‌اند این افتخار بزرگ را دو بار کسب کنند:

• بوث تارکینگتون (Booth Tarkington)
• ویلیام فاکنر (William Faulkner)
• جان آپدایک (John Updike)
• کالسن وایتهد (Colson Whitehead) این تکرار افتخار، نشان‌دهنده جایگاه والا و تأثیر ماندگار این نویسندگان بر ادبیات آمریکا است.

 

تأثیر جایزه پولیتزر

 

کسب جایزه پولیتزر تأثیر قابل توجهی بر فروش کتاب (book sales) و شهرت نویسنده دارد. این جایزه، یک اثر را از یک کتاب خوب به یک رویداد فرهنگی تبدیل می‌کند و آن را در کانون توجه ملی و بین‌المللی قرار می‌دهد. برای کتاب‌خوانان جدی، لیست برندگان و فینالیست‌های جایزه پولیتزر همواره یکی از بهترین و قابل‌اعتمادترین منابع برای انتخاب کتاب بعدی و آشنایی با بهترین‌های ادبیات داستانی معاصر آمریکا است.